Son yıllarda teknolojinin hızla ilerlemesi, dijital medyanın küçük çocukların hayatlarında bile artan bir şekilde yer almasına neden olmuştur. Geleneksel görüşler genellikle teknolojik cihazlarla, özellikle de ekranlarla, erken yaşta tanışmanın potansiyel risklerine vurgu yaparken, son araştırmalar dijital medyanın 0-3 yaş arası çocukların gelişiminde oynayabileceği rol hakkında daha dengeli bir anlayış sunmaktadır. Bu makale, dijital medyanın küçük çocuklar üzerindeki öğrenme sonuçlarını inceleyerek erken teknoloji kullanımının sunduğu fırsatları ve sınırlamaları ele almaktadır.
Dijital medya, uygun şekilde kullanıldığında, bebekler ve yürümeye başlayan çocuklar için benzersiz öğrenme fırsatları sunabilir. Eğitim amaçlı uygulamalar ve videolar gibi etkileşimli medya, çocuklara gelişim seviyelerine uygun zengin, ilgi çekici içerik sağlayarak bilişsel ve dil gelişimini destekleme potansiyeline sahiptir. Örneğin, temel kelime dağarcığını veya şekiller ve renkler gibi kavramları öğretmeyi amaçlayan uygulamalar, çocuklara yeni kelimeler ve fikirler kazandırarak onların gerçek dünyadaki öğrenme deneyimlerini tamamlayabilir.
Ayrıca, dijital medya, iki dilliliğin ve dil ediniminin desteklenmesinde özellikle faydalı olabilir. Araştırmalar, küçük çocukların, etkileşimli medya aracılığıyla, aktif katılımı teşvik eden videolar veya uygulamalar aracılığıyla dile maruz kaldıklarında, yeni kelimeler ve ifadeler öğrenebildiklerini göstermektedir. Bu durum, özellikle dijital içeriğin etkileşimli olacak şekilde tasarlandığında ve ebeveynler veya bakım verenler öğrenme sürecine aktif olarak katıldığında, çocuğun ilgisini ve kavrayışını artırmaktadır.
Buna ek olarak, dijital medya, gelişimsel gecikmeler veya atipik gelişim gösteren çocuklar için değerli bir araç olarak hizmet edebilir. Özelleştirilmiş uygulamalar ve programlar, çocuğun bireysel ihtiyaçlarına uyum sağlayan kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunarak, geleneksel yöntemlerle ulaşılması zor olan bir kişiselleştirme düzeyi sunar. Sağladığı bu esneklik, belirli becerilerin pekiştirilmesine olanak tanır ve çocukların kendi hızlarında ilerlemelerine yardımcı olur.
Potansiyel faydalarına rağmen, küçük çocuklar için dijital medya kullanımına ilişkin önemli sınırlılıklar da bulunmaktadır. Temel endişelerden biri, sağlıklı gelişim için kritik öneme sahip olan gerçek dünya etkileşimleri ve fiziksel oyunların yerini alabilmesidir. Fazla ekran süresi, sosyal beceriler, duygusal düzenleme ve dil gelişimi için gerekli olan yüz yüze etkileşim fırsatlarını azaltabilir. Küçük çocuklar, sosyal etkileşim yoluyla öğrenirler ve çok fazla ekran süresi bu önemli deneyimlere engel olabilir.
Bir diğer sınırlılık, dijital medyanın kalitesi ve içeriğidir. Tüm dijital içerikler eşit yaratılmamıştır; bazı uygulamalar ve videolar eğitici ve gelişim açısından uygunken, diğerleri içerik açısından zayıf olabilir veya çocukları zararlı içeriklere maruz bırakabilir. Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), ebeveynlere yüksek kaliteli dijital içerik seçmelerini ve 18 ayın altındaki çocuklar için ekran süresini sınırlamalarını önerir; bu, ekran tabanlı etkinlikler yerine gerçek dünya etkileşimlerinin önceliklendirilmesi gerektiğini vurgular.
Ayrıca, bazı dijital medyanın pasif doğası, eğitsel değerini sınırlayabilir. Örneğin, çocukların aktif olarak katılmadığı veya içerikle etkileşime geçmediği pasif video izleme, etkileşimli veya uygulamalı etkinliklere kıyasla öğrenme açısından daha az etkili olmuştur. Bu durum, ölçülü olmayı ve aktif katılımı ve öğrenmeyi teşvik eden içeriğin dikkatli seçilmesinin önemini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, küçük çocukların hayatında dijital medyanın kullanımı, hem fırsatlar hem de zorluklar sunmaktadır. Teknoloji, özellikle dil gelişimini desteklemede ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarına hitap etmede benzersiz eğitimsel faydalar sağlayabilse de, gerçek dünya etkileşiminin azalması ve uygunsuz içeriğe maruz kalma gibi riskler de taşır. Ebeveynler ve bakım verenler, dijital medyanın geleneksel öğrenme deneyimlerini tamamlayacak şekilde kullanılmasını sağlamak için bir denge kurmalıdır. Yüksek kaliteli, etkileşimli içerik seçerek ve çocuklarının dijital etkinliklerine aktif olarak katılarak, ebeveynler teknolojinin erken çocukluk döneminde sağladığı faydaları en üst düzeye çıkarırken sınırlamaları en aza indirebilirler.
Kaynaklar
✦American Academy of Pediatrics (AAP). (2016). Media and young minds. Pediatrics, 138(5), e20162591.
✦Christakis, D. A. (2009). The effects of infant media usage: What do we know and what should we learn?. Acta Paediatrica, 98(1), 8-16.
✦Hirsh-Pasek, K., Zosh, J. M., Golinkoff, R. M., Gray, J. H., Robb, M. B., & Kaufman, J. (2015). Putting education in "educational" apps: Lessons from the science of learning. Psychological Science in the Public Interest, 16(1), 3-34.
✦Kuhl, P. K. (2011). Early language learning and literacy: Neuroscience implications for education. Mind, Brain, and Education, 5(3), 128-142.
✦Zhou, L., & Parmanto, B. (2019). Development of a functional digital platform to support children with developmental delays and disabilities. JMIR Rehabilitation and Assistive Technologies, 6(1), e12746.
✦Zimmerman, F. J., Christakis, D. A., & Meltzoff, A. N. (2007). Television and DVD/video viewing in children younger than 2 years. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 161(5), 473-479.